Recenzja wyd. DVD filmu

Koszmar Darwina (2004)

Austriacki dokumentalista Hubert Sauper odsłania przed nami okrutne oblicze świata. Chciałoby się wręcz powiedzieć, że trafiamy do piekła. Problem w tym, że to, co widzimy na ekranie, nie jest niczym nadzwyczajnym. Właśnie fakt, że oglądamy codzienność, przeraża najbardziej. Na przykładzie regionu Tanzanii nad brzegami jeziora Wiktorii Sauper pokazuje nam świat ciągłej walki o życie. Tu nie ma miejsca na nadzieję, a przyszłość liczy się nie w latach, lecz w miesiącach, a czasem ledwie w dniach. W jeziorze Wiktorii łowione są gigantyczne ryby. Jednak okoliczni mieszkańcy z tej obfitości nie korzystają. Całość wysyłana jest na eksport, zaś miejscowi żywią się odpadkami i z niepokojem przeglądają informacje o zbliżającej się klęsce głodowej. Większość z nich jednak jej nie doczeka. Zginą zamordowani przez równie zdesperowanych, lecz sprytniejszych, odważniejszych lub sprawniejszych od siebie. Ta szybka śmierć jest błogosławieństwem, które nie wszystkich dotyka. Ci, którym nie jest ona dana, umierają powoli, wycieńczeni AIDS i innymi chorobami. W oczekiwaniu na nieuchronny koniec towarzyszy im tylko alkohol i inne używki. Afryka według Saupera to region, który - nominalnie wolny - wciąż jest kolonialną kloaką dla białych ludzi. Gwałcą oni bez skrupułów mieszkańców tych ziem, lecz czynią to w nadziei uniknięcia podobnego losu. Kiedyś kupowano niewolników, dziś zagarnia się zasoby naturalne. Afryka jest burdelem i śmietnikiem, bez nadziei na przyszłość. "Koszmar Darwina" jest obrazem wstrząsającym. Jest coś naprawdę mrożącego krew w żyłach, kiedy słyszy się, jak bohaterowie marzą o wojnie i mordowaniu innych, bo dzięki temu mogą się wzbogacić i zapewnić sobie przyszłość przynajmniej na jakiś czas. Ukazany w filmie świat to czarna, bezdenna otchłań rozpaczy, gdzie nie ma miejsca na marzenia. To pejzaż bezkresnej biedy, z której jedynym wyjściem jest śmierć. Tu nie ma miejsca na empatię. Prawo pięści wypala z nich wszystko co ludzkie. Dla przetrwania nie cofną się przed niczym. Oczywiście nie jest to cała prawda o Tanzanii. Sauper manipuluje materiałem i swoimi bohaterami i robi to nie do końca sprawnie. To trochę irytuje. Nie zmienia to jednak faktu, że życie bohaterów dokumentu jest nie do pozazdroszczenia. Obraz polecam przede wszystkim tym, którzy bezrefleksyjnie rzucają się na kupno najnowszych gadżetów. "Koszmar Darwina" daje szansę zdystansowania się do świata i spojrzenia na ciemną stronę rzeczywistości. Film wychodzi w Polsce na DVD w serii Planete Doc Review. To całkiem dobrze zrealizowane wydanie. Do płyty dołączona jest książeczka, w której znaleźć można sporo informacji o zawartości płyty. Poza filmem Saupera znajdziemy tu też krótki polski film dokumentalny "Podróż" a także reportaż radiowy "Hobby za cenę życia".